Pisanki Wielkanocne

Pisanka wielkanocna to ogólna, zwyczajowo nazwane jajko zdobione wszelakimi technikami. Obyczaj malowania jajek zostal zapoczątkowany w Persji, co może potwierdzać jedną z teorii pochodzenia Słowian. Jeśli natomiast chodzi o ziemie polskie ? najstarsze pisanki, pochodzące z końca X wieku, odnaleziono podczas wykopalisk archeologicznych na opolskiej wyspie Ostrówek, gdzie odkryto pozostałości grodu słowiańskiego.

Wzór rysowano na nich roztopionym woskiem, a następnie wkładano je do barwnika ? łupin cebuli lub ochry, które nadawały im brunatnoczerwoną barwę. W procesie chrystianizacji pisankę włączono do elementów symboliki wielkanocnej. Obecnie pisanki powszechnie wykonuje się przed Wielkanocą, coraz rzadziej na Jare Święto. Nie może ich zabraknąć wśród świątecznych pokarmów. Mają symbolizować rodzącą się do życia przyrodę, a jednocześnie nadzieję, jaką czerpią chrześcijanie z wiary w zmartwychwstanie Chrystusa.

Wśród malowanych jajek możemy zauważyć pisanki ? powstałe metodą barwienia i woskowania (czasem na kilka kolorów po kolei), oklejanki powstałe poprzez naklejanie trzciny lub kolorowej włóczki, oklejanie kolorowymi wycinkami, naklejanki wykonane poprzez naklejanie wycinanki z papieru, kraszanki czyli jaja barwione na jednolity kolor oraz drapanki powstałe przez wydrapywanie wzorów na zabarwionych kraszankach.

Przydatną wiedzą jest uzyskanie porządanego koloru pisanki. Kolor żółty uzyskamy dzięki liściom brzozy i olchy, korze szakłaka i młodej jabłoni, z drewna morwy, suszonych kwiatów jaskrów polnych, z majówki błotnej, trzciny i rumianku, łuski zwykłej cebuli oraz z igieł modrzewiowych. Kolor czerwony daje marzanna, kora kruszyny i dębu, olchowe szyszki, owoce czarnego bzu, suszone jagody, cebula. Kolor pomarańczowy z marchwi i dyni oraz z połączenia czerwonego i żółtego. Kolor brązowy dadzą łupiny i korzenie orzecha oraz igliwie jodły a bardzo ciemny brązowy z dębu i olchy. kolor złoty otrzymamy porzez połączenie brązowego z żółtym, niebieski wykorzystując owoce tarniny. Kolor fioletowy z płatków ciemnej malwy i zmieszania koloru czerwonego i niebieskiego. Kolor zielony uzyskujemy używając niektóre trawy, zioła, w tym głównie pokrzywa, liście barwnika, młode żyto. Czarny natomiast z wygotowanych olchowych szyszek.

Według wierzeń folklorystycznych, skorupki jajek również maja wielka moc, zwłaszcza dla młodych ludzi lub cierpiących na choroby skórne. W Wielką Sobotę - koniecznie przed wschodem słońca, należało ugotowane w piątkowy wieczór jajko, obrać ze skorupki i zalać źródlaną wodą. Naczynie musiało być ustawione we wschodnim oknie lub na balkonie tak, by padły nań pierwsze promienie słońca. Taka woda, podobno pomagała na wrzody, trądzik i wszelkie wypryski skórne oraz zabezpieczała całe ciało przed chorobami. Gdzie niegdzie przetrwało przekonanie, że ze skorupek rzucanych na dach wyłonią się dobre duszki i pomagające domownikom i chroniące dom przed wszelkimi niebezpieczeństwami.